ÇED, gerçekleştirilmesi planlanan projelerin çevreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin, henüz karar verme aşamasındayken irdelenmesi, bu faaliyetin olumsuz etkilerinin önlenmesi için alternatif çözümlerin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen bir süreçtir. Bir başka deyişle, sürdürülebilir kalkınmanın en önemli araçlardan biri olan ÇED, çevre değerlerini koruyacak ve ekonomik kayıpları önleyecek güçlü bir çevre yönetim sistemi kurarak halkın daha sağlıklı bir çevrede yaşamasına katkı sağlamaktır.
Ülkemizde Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) kavramı ilk olarak 1983 yılında yürürlüğe giren 2872 sayılı Çevre Kanununun 10. maddesi ile yasal zemine oturtulmuştur.Söz konusu Kanun uyarınca hazırlanan ve 7 Şubat 1993 tarihli ve 21489 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği ile ÇED süreci ülkemizde uygulanmaya başlanmıştır. ÇED Yönetmeliği gerek Avrupa Birliği uyum süreci gerekse uygulamada yaşanan sıkıntıların giderilmesi amacıyla revize edilmiş olup halen 17.07.2008 tarihinde yayımlanan ÇED Yönetmeliği yürürlükte bulunmaktadır.2012 yılında 4.000’in üzerinde proje, 1993 yılından günümüze kadar ise 43.000’in üzerinde proje ÇED Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmiştir.
ÇED sürecinin şeffaf ve daha katılımcı bir anlayışla sürdürülebilmesi için halkın katılımı önem arz etmektedir. Yatırım kararlarının alınmasında halkın etkin katılımının sağlanması ÇED uygulamalarının vazgeçilmez bir parçasıdır. Faaliyetin etkileyeceği alandaki yöre halkının, faaliyet konusunda görüşlerinin alınması, yöre halkının temsilcilerine ve ilgili gruplara proje dokümanlarının sağlanması gerekmektedir.
ÇED prosedürünün en önemli aşamalarından biri olan izleme-kontrol, yatırımın etkilerinin belirlenmesinde, Proje Tanıtım Dosyalarında ve ÇED Raporlarında taahhüt edilen önlemlerin takip edilmesinde, gerçek etkinin gözlenmesinde ve tahmin edilen etkilerin doğruluklarının geri bildiriminde büyük rol oynamaktadır. ÇED kararı çerçevesinde projelerle ilgili olarak gerçekleştirilen izleme kontrol çalışmaları çevrenin korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasına önemli katkıda bulunmaktadır.
Bunun yanı sıra, 2012 yılında başlatılan ve halen yürütülmekte olan "Çevrimiçi ÇED Süreci Yönetimi" projesi kapsamında oluşturulan e-ÇED uygulaması ile faaliyet sahiplerinin e-imza kullanarak güvenli ve kolay bir şekilde ÇED başvurularının yapılması sağlanarak, ülke genelinde faaliyetlerin ÇED Olumlu/ÇED Gerekli Değildir kararı alıp almadığının kolaylıkla izlenmesi ve çevre yönetimine ilişkin başvuru sürecinden itibaren kullanılan uygulamaların bütüncül bir yaklaşımla uygulamaya konulması planlanmaktadır.
ÇED uygulamalarının güçlendirilmesi, ÇED uygulamaları konusundaki yenilikler, çevresel değerlendirmeye ilişkin yeni kavram, metodoloji ve uygulamalar hakkında bilgi, deneyim paylaşımı ve kapasitenin geliştirilmesi amacıyla uluslararası düzeyde ilgili paydaş grupların katılım sağlayabilecekleri geniş çaplı bir organizasyonun düzenlenmesine karar verilmiştir.
Bu Kongre ile; ÇED sürecinde yer alan kamu kurum ve kuruluşlarının merkez ve taşra teşkilatı temsilcileri, belediyeler, üniversiteler, ÇED Yeterlik Belgesi almış danışmanlık şirketleri, yarı resmi oda, birlik ve enstitüler, sivil toplum kuruluşları, yatırımcılar ve diğer paydaş grupların ortak bir platformda bir araya getirilmesi hedeflenmektedir.
Bu çerçevede, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Yıldız Teknik Üniversitesi ve Türkiye Çevre Koruma Vakfı tarafından Uluslararası ÇED Kongresi, 8-10 Kasım 2013 tarihleri arasında İstanbul’da gerçekleştirilecektir.
Kongrede, ulusal ve uluslararası düzeyde çağrılı bildiriler, teknik oturumlar, poster sunumları ve panele yer verilecektir.
